نام باشگاه: بوروسیا دورتموند (شهر دورتموند در ایالت نوردراین-وستفالن)

زمان تأسیس: ۱۹ دسامبر ۱۹۰۹

ورزشگاه اختصاصی: زیگنال-ایدونا-پارک / ظرفیت ۸۰ هزار و ۷۲۰ نفر

رئیس باشگاه: راینهارد راوبال

تعداد اعضا: ۳۷ هزار و ۶۰۰ (تا ماه ژوئن ۲۰۱۰)

رنگ باشگاه: سیاه - زرد

مربی کنونی: یورگن کلوپ

مهم‌ترین حامی مالی: کنسرن صنعتی "Evonik" (از سال ۲۰۰۶)

تفاوتی نمی‌کند که سخن از "سیاه-زرد"، "BVB" یا "انجمن بازی‌های توپی" در میان باشد؛ هر هوادار فوتبالی در آلمان می‌داند که منظور از این لقب‌ها تیم بوروسیا دورتموند است.

همه چیز از بیش از ۱۰۰ سال پیش، دقیقا در سال ۱۹۰۹ آغاز شد. در آن زمان یکی از سازمان‌های جوانان کاتولیک در آلمان به صورت مرتب مسابقه‌های فوتبال برگزار می‌کرد. این سازمان اندکی پیش از آن و در پی مهاجرت نیروهای کار لهستانی تشکیل شده بود و در زمینه‌ی جذب تازه‌واردان کاتولیک در محیط پروتستانی شهر دورتموند فعالیت می‌کرد. روحانی دینی منطقه اما ورزش "بی‌هدف" و "رَمه‌داری در زمین" را نمی‌پسندید و قصد داشت فوتبال را ممنوع اعلام کند. سازمان جوانان کاتولیک هم در اعتراض به این موضوع، "انجمن بازی‌های توپی بوروسیا ۰۹" را پایه نهاد.

۱۵/ ۱/ ۱۹۱۵ در شهر دورتموند، اعضای تیم بوروسیا دورتموند پیش از انجام نخستین بازی رسمی. تیم بوروسیا در این دیدار VfB دورتموند، حریف همشهری را ۹ بر ۳ شکست داد
بوروسیا دورتمند در حال حاضر یکی از موفق‌ترین باشگاه‌های آلمان است و به داشتن ورزشگاهی که بیشترین جایگاه ایستادن تماشاگران در اروپا را دارد، افتخار می‌کند. استادیوم اختصاصی این تیم "زیگنال ایدونا پارک" (Signal Iduna Park) نام دارد که بزرگ‌ترین ورزشگاه آلمان است و بیش از ۸۰ هزار نفر گنجایش دارد.

بوروسیا دورتموند در سال‌های ۱۹۵۶، ۱۹۵۷، ۱۹۶۳، ۱۹۹۵، ۱۹۹۶ و ۲۰۰۲، در مجموع شش بار قهرمان باشگاه‌های آلمان شده و در سال‌های ۱۹۶۵ و ۱۹۸۹ هم جام حذفی را به خانه برده است.

این تیم هم‌چنین نخستین جام رقابت‌های حذفی باشگاه‌های اروپا در سال ۱۹۶۶ را تصاحب کرد. بوروسیا در این دیدار گلاسوی انگلستان را در خانه و با وجود داشتن امتیازهای میزبانی، در پایان وقت‌های اضافه، ۲ بر یک شکست داد. اِستَن لیبودا (Stan Libuda) بود که در دقیقه‌ی صدوششم مسابقه‌ی یادشده، از فاصله‌ی ۳۰ متری، توپ را دور از دستان لورنس (Lawrence) به دیرک دروازه کوبید؛ توپی که در بازگشت به ییتسِ مدافع (Yeats) برخورد کرد و به درون دروازه غلتید.

پس از آن همان بلایی بر سر تیم آمد که از اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ دامان مونشن‌گلادباخ را گرفته بود: مشکلات مالی باشگاه را واداشت تا بازیکنان خوب خود رابفروشد؛ عاملی که سبب شد بوروسیا دورتموند در سال ۱۹۷۲ به لیگ دسته‌ی پایین‌تر سقوط کند.

هم‌زمان ورزشگاه "Signal Iduna Park" کنونی (در آن زمان ورزشگاه وستفالن) برای میزبانی جام جهانی ۱۹۷۴ در دورتموند ساخته شد. ورزشگاه جدید با وجود حضور دورتموند در دسته‌ی پایین‌تر و کسب نتایج ضعیف، در هر بازی این تیم به طور متوسط میزبان ۲۵ هزار تماشاگر بود. این موضوع تا حد بسیاری مشکلات مالی باشگاه را برطرف کرد.

با وجود این، صعود تیم دورتموند به لیگ دسته‌ی برتر باشگاه‌های آلمان ۴ سال به طول انجامید. بوروسیا در سال ۱۹۸۸ با هنرنمایی‌های آندریاس مولر و میشائل رومنیگه و هدایت هورست کوپِل به دوران طلایی خود بازگشت. در این سال دورتموند پس از ۲۳ سال نخستین عنوان قهرمانی خود را به دست آورد: جام حذفی آلمان.

عصر هیتسفلد

باشگاه بوروسیا دورتموند در سال ۱۹۹۱ اوتمار هیتسفلدی را به خدمت گرفت که در آن زمان تقریبا گمنام بود. در کنار او استفان شاپیوزا (Stéphane Chapuisat) خریداری شد که در ادامه و در سال‌های دهه‌ی ۱۹۹۰ به زهردارترین مهاجم بوروسیا دورتموند تبدیل شد. هیتسفلد در نخستین فصل حضور این تیم را تا آستانه‌ی کسب چهارمین قهرمانی لیگ برتر پیش برد. بازی‌های هفته‌ی آخر اما نتیجه‌ی دیگری را رقم زدند و بوروسیا در نهایت پس از اشتوتگارت دوم شد.

سرمایه‌گذاری‌ها در تیم ادامه یافت و از جمله اشتفان رویتِر و ماتیاس زامر، ملی‌پوشان آلمانی فعال در لیگ ایتالیا، به دورتموند آمدند و در کنار بزرگانی چون کارل‌هاینس ریدله و ژولیو سزار قرار گرفتند. در سال ۱۹۹۵ سرانجام پس از ۳۲ سال قهرمانی لیگ آلمان به بوروسیا دورتموند رسید.

۲۸ مه ۱۹۹۷ را می‌توان یکی از نقطه‌های عطف تاریخ یک قرنیِ باشگاه بوروسیا دورتمند دانست. در این روز یوونتوس تورین، یکی از امیدهای قهرمانی لیگ قهرمانان باشگاه‌های اروپا با هدایت مارچلو لیپی، در ورزشگاه المپیک مونیخ با نتیجه‌ی ۳ بر یک مغلوب بوروسیا دورتموند شد. دو گل نخست را کارل‌هاینس ریدله در فاصله‌ی ۵ دقیقه به ثمر رساند. گل آخر این دیدار که توسط لارس ریکن جوان به ثمر رسید، اما بیش از همه در خاطره‌ها ماندگار شد؛ گلی که بلافاصله پس از تعویض و ورود او به زمین، از فاصله‌ی ۳۰ متری به ثمر رسید. تک‌گل یوونتوس در این دیدار را هم آلساندرو دل‌پیئِرو به ثمر رساند.

دورتموندی‌های بوندس‌لیگا در همان سال جام قهرمانی باشگاه‌های جهان را هم در توکیو، با برتری ۲ بر صفر بر تیم "کروزیرو"ی برزیل (Cruzeiro Belo Horizonte) از آن خود کردند.

بحران مالی

تیم بوروسیا دورتموند در سال ۲۰۰۰ وارد بورس شد؛ اتفاقی که تا امروز (۲۰۱۰) در آلمان تنها برای این تیم افتاده است. دورتموند دو سال پس از آن، آخرین قهرمانی خود در آلمان (تا کنون) را جشن گرفت و در سال‌های بعد موفقیت ورزشی دیگری ثبت نکرد. بدهی‌های تیم در حال افزایش بودند و برای غلبه بر آنها بازیکنان برتر و استادیوم اختصاصی تیم (ورزشگاه وستفالن) فروخته شدند.

بوروسیا دورتموند در آستانه‌ی ورشکستگی قرار داشت تا این‌که در سال ۲۰۰۵ ورق برگشت و زیان متوقف شد. از سال ۲۰۰۸ هم که یورگن کلوپ، مربی جدید، هدایت تیم رابر عهده گرفته، باز هم هوا آفتابی شده است: بوروسیا در فصل گذشته (۲۰۰۹/۲۰۱۰) مقام پنجم را در پیکارهای بوندس‌لیگا به خود اختصاص داد و بلیت حضور در رقابت‌های اروپایی راه کسب کرد.

به اعتقاد کلوپ، «بوروسیا دورتموند تیم بزرگی‌ست که آینده‌ی "پیچیده‌ای" دارد. پیچیده از این جهت که همه بی‌تابیم که ترجیحا صبح از خواب برخیزیم و در همه‌ی عرصه‌ها پیروز باشیم؛ همان عرصه‌هایی که پیش‌تر هم از آن ما بودند.» البته به اعتقاد سرمربی این پیروزی‌ها تنها با گذشت زمان رقم خواهند خورد.

پولی برای ستاره‌ها وجود ندارد

دست‌اندرکاران باشگاه بوروسیا دورتموند در واکنش به وضعیت مالی نه‌چندان به‌سامان تیم، "فضیلت اخلاقی" میدان‌دادن به بازیکنان جوان را در پیش گرفته‌اند. روبرت لِواندوفسکی، استعداد بزرگ و ملی‌پوش ۲۲ ساله‌ی لهستان، به قیمت ۵/ ۴ میلیون یورو، گران‌ترین خرید بوروسیا برای فصل جدید (۲۰۱۰/۲۰۱۱)است.

شینجی کاگاوا، هافبک ۲۱ ساله‌ی ژاپنی، میچل لانگراک، دروازبان ۲۲ ساله‌ی استرالیایی، و لوکاس پیچک، مدافع ۲۵ ساله‌ی لهستانی، از دیگر بازیکنان گمنامی هستند که در فصل یادشده در بوروسیا دورتموند بازی خواهند کرد.

تیم دورتموند از استقبال استثنایی هواداران خود هم برخوردار است. در فصل گذشته به‌طور متوسط بیش از ۷۷ هزار تماشاگر بازی‌های خانگی دورتموند را از نزدیک دیدند؛ افتخاری که نصیب هیچ تیم دیگری در اروپا نمی‌شود.